در دنیای پرنوسان رمزارزها، وجود داراییهایی که ارزش ثابتی داشته باشند، یک ضرورت حیاتی است. استیبلکوین 1 یا ارز دیجیتال با قیمت پایدار، نوعی دارایی دیجیتال است که ارزش آن به یک دارایی ثابت دیگر مانند دلار، یورو یا طلا پیوند خورده است. در این نوشتار، به بررسی انواع استیبلکوینها، سازوکار پایداری آنها و اهمیتشان در نظام مالی غیرمتمرکز 2 خواهیم پرداخت.
چرا به استیبلکوین نیاز داریم؟
نوسانات شدید قیمت در رمزارزهایی مانند بیتکوین و اتر، استفاده از آنها را به عنوان ابزار پرداخت یا ذخیره ارزش کوتاه مدت دشوار میکند. استیبلکوینها با ترکیب سرعت و امنیت بلاکچین با ثبات قیمت داراییهای سنتی، پلی میان اقتصاد کلاسیک و دنیای نوین دیجیتال ایجاد کردهاند.
انواع استیبلکوینها بر اساس سازوکار پشتوانه
استیبلکوینها را میتوان بر اساس روشی که برای حفظ پایداری قیمت خود به کار میبرند، به سه دسته اصلی تقسیم کرد:
۱. استیبلکوینهای با پشتوانه ارز فیات 3
این رایجترین نوع استیبلکوین است که توسط یک نهاد مرکزی مدیریت میشود. به ازای هر واحد از این ارز دیجیتال که صادر میشود، یک واحد معادل از ارز سنتی (مانند دلار) در حسابهای بانکی آن نهاد ذخیره میگردد.
۲. استیبلکوینهای با پشتوانه رمزارز 6
این نوع استیبلکوینها به صورت غیرمتمرکز عمل کرده و پشتوانه آنها دیگر رمزارزها هستند. به دلیل نوسانات وثیقه، معمولاً از سازوکار بیشوثیقهگذاری استفاده میشود؛ یعنی ارزش وثیقه همواره باید بیشتر از ارزش استیبلکوین صادر شده باشد.
۳. استیبلکوینهای الگوریتمی 9
این داراییها لزوماً پشتوانه فیزیکی یا رمزارزی ندارند؛ بلکه از الگوریتمهای هوشمند و قراردادهای هوشمند برای کنترل عرضه و تقاضا استفاده میکنند تا قیمت را ثابت نگه دارند. این سازوکار پیچیدهتر بوده و ریسکهای خاص خود را دارد.
نقش استیبلکوینها در دنیای دیفای
استیبلکوینها ستون فقرات امور مالی غیرمتمرکز هستند. کاربردهای اصلی آنها عبارتند از:
- حفظ ارزش: محافظت از سرمایه در برابر نوسانات شدید بازار.
- تسهیل مبادلات: استفاده به عنوان واحد پولی در صرافیهای غیرمتمرکز.
- دریافت وام: امکان دریافت تسهیلات با قیمت ثابت با استفاده از وثیقههای رمزارزی.
- کسب سود: مشارکت در استخرهای نقدینگی و دریافت درصد بازده سالانه 10.
معرفی «زر»؛ استیبلکوین بومی زربان
پروتکل زربان با هدف ارائه راهکاری بومی برای کاربران ایرانی، استیبلکوین زر 11 را معرفی کرده است. زر یک استیبلکوین با پشتوانه رمزارز است که ارزش آن همواره معادل یک ریال ایران در نظر گرفته میشود (یا با نسبتی ثابت به تومان). این دارایی به کاربران اجازه میدهد بدون درگیر شدن با پیچیدگیهای خرید ارزهای خارجی، از مزایای دیفای بهرهمند شوند.
مزایا و مخاطرات
مزایا:
- تراکنشهای سریع و ارزان در بستر بلاکچین.
- شفافیت بالا در مدلهای غیرمتمرکز.
- دسترسی همگانی بدون نیاز به حساب بانکی سنتی.
مخاطرات:
- ریسک متمرکز بودن در مدلهای با پشتوانه فیات (امکان مسدودسازی).
- ریسک قراردادهای هوشمند و باگهای نرمافزاری.
- احتمال از دست رفتن پایداری قیمت در شرایط بحرانی بازار.
جمعبندی
استیبلکوینها تحولی بزرگ در صنعت بلاکچین ایجاد کردهاند و امکان استفاده از فناوریهای نوین را برای عموم مردم فراهم ساختهاند. با انتخاب آگاهانه نوع استیبلکوین و درک سازوکارهای حاکم بر آن، میتوان از امنیت و پایداری در فضای دیجیتال اطمینان حاصل کرد.