با تکامل بازار داراییهای دیجیتال، توکنهای غیرمثلی 1 به عنوان گونهای ویژه از داراییهای مبتنی بر زنجیره بلوکی توسعه یافتند. فرآیند وامدهی بر پایه این توکنها به مالکان اجازه میدهد تا از داراییهای دیجیتال خود به عنوان وثیقه برای دریافت وام بهره ببرند. این سازوکار، فرصتهای جدیدی را برای دستیابی به نقدینگی در اقتصاد مبتنی بر رمزارز فراهم میآورد.
در این نوشتار، اصول وامدهی بر پایه توکنهای غیرمثلی، مزایا، مخاطرات و برترین بسترهای فعال در این حوزه را بررسی خواهیم کرد.
وام توکن غیرمثلی، روشی است که کاربران میتوانند با وثیقهگذاری داراییهای دیجیتال خود، تسهیلات دریافت کنند. به بیان دیگر، مالکان میتوانند در ازای توکنهای خود، نقدینگی استقراض نمایند. این فرآیند مشابه دریافت وام از بانک است؛ با این تفاوت که به جای داراییهای فیزیکی مانند ملک یا خودرو، از آثار هنری یا مجموعههای دیجیتال به عنوان وثیقه استفاده میشود.
توکنهای غیرمثلی، اقلام دیجیتال منحصربهفردی هستند که در زنجیره بلوکی ذخیره میشوند. این اقلام میتوانند شامل آثار هنری، موسیقی دیجیتال یا حتی املاک مجازی در بازیهای آنلاین باشند. هر یک از این توکنها دارای کد شناسایی ویژهای است که آن را متمایز میکند؛ به همین سبب، آنها را «غیرمثلی» مینامند.
محبوبیت این نوع وامدهی به این دلیل است که به مالکان اجازه میدهد بدون فروش داراییهای خود، به نقدینگی دست یابند. این موضوع برای معاملهگران یا سرمایهگذارانی که به رشد ارزش دارایی خود در آینده امیدوارند اما در حال حاضر به پول نقد یا داراییهای دیجیتال نیاز دارند، بسیار کارآمد است.
سازوکار وامدهی توکنهای غیرمثلی چگونه است؟
ابتدا مالک توکن (وامگیرنده)، دارایی خود را به عنوان وثیقه در یک بستر وامدهی سپردهگذاری میکند. سپس، وامگیرنده شرایط مورد نظر خود شامل مبلغ، مدت زمان و نرخ بهره را تعیین مینماید.
وامدهندگان، درخواستهای موجود را بررسی کرده و بر اساس شرایط و ارزش وثیقه، موارد مناسب را برای تامین مالی برمیگزینند. پس از توافق طرفین، مبلغ وام در قالب رمزارز به حساب وامگیرنده واریز میشود. وامگیرنده موظف است اصل وام را به همراه بهره آن، طبق توافق صورتگرفته بازپرداخت کند.
در صورت بازپرداخت موفقیتآمیز، توکن به مالک بازگردانده میشود. چنانچه وامگیرنده در ایفای تعهدات خود ناتوان باشد، وامدهنده این حق را دارد که وثیقه را به عنوان غرامت تملک کند.
این فرآیند به مالکان اجازه میدهد بدون واگذاری همیشگی داراییهای خود، به منابع مالی دسترسی پیدا کنند و همزمان وامدهندگان نیز از داراییهای دیجیتال خود سود کسب نمایند.
روشهای وامدهی
چندین شیوه برای انجام این فرآیند وجود دارد که در ادامه به شرح هر یک میپردازیم:
۱. وامدهی همتابههمتا 2
در این روش، یک فرد به صورت مستقیم به فرد دیگری وام میدهد و هیچ نهاد واسطهای در این میان حضور ندارد. مراحل کار بدین صورت است:
- مالک توکن، دارایی خود را در بستر وامدهی همتابههمتا قرار میدهد.
- میزان نقدینگی درخواستی و مدت زمان بازپرداخت را اعلام میکند.
- وامدهندگان پیشنهاد را بررسی کرده و در صورت تمایل، با آن موافقت میکنند.
- پس از تایید، نقدینگی به حساب وامگیرنده منتقل میشود.
این روش انعطافپذیری بالایی دارد، اما یافتن وامدهنده ممکن است زمانبر باشد و سطح امنیت آن نیز متغیر است.
۲. وامدهی همتابهبروتکل 3
این شیوه شامل استقراض از طریق یک پروتکل وامدهی غیرمتمرکز است. در اینجا، توکنها در پروتکل سپردهگذاری میشوند تا روند اعطای تسهیلات بر اساس قوانین از پیش تعیین شده تسهیل گردد.
قراردادهای هوشمند مدیریت کامل این فرآیند را بر عهده دارند که موجب کاهش دخالت و خطاهای انسانی میشود. این نوع وامدهی معمولاً از پایداری و اطمینان بیشتری برخوردار است.
۳. موقعیتهای بدهی غیرمثلی 4
این شیوه، شکلی پیچیدهتر از وامدهی است که در آن خودِ بدهی به یک توکن غیرمثلی تبدیل میشود. این توکنِ بدهی میتواند در سایر پروتکلهای امور مالی غیرمتمرکز 5 معامله شده یا مجدداً به عنوان وثیقه به کار گرفته شود.
این سازوکار امکان ایجاد استراتژیهای مالی پیشرفتهتر را فراهم میآورد. البته این مفهوم هنوز نوظهور بوده و نسبت به سایر روشها کمتر رایج است.
۴. اجاره توکنهای غیرمثلی
این مدل شامل اجاره دادن توکنها به جای وثیقهگذاری آنهاست. این الگو در بازیهای رایانهای یا جهانهای مجازی که هر توکن نشاندهنده یک ابزار یا ملک مجازی است، کاربرد فراوانی دارد. اجارهکننده بابت استفاده از توکن در مدتی معین، هزینهای پرداخت میکند، در حالی که مالکیت اصلی همچنان در اختیار صاحب اثر باقی میماند.
مزایای وامدهی
این سازوکار مزایای متعددی به همراه دارد:
- دسترسی به نقدینگی: بهرهبرداری از سرمایه مسدود شده بدون نیاز به فروش دارایی.
- شرایط انعطافپذیر: امکان مذاکره بر سر مبلغ، نرخ بهره و زمانبندی بازپرداخت.
- حفظ مالکیت: بهرهمندی از رشد ارزش احتمالی دارایی در آینده.
- ایجاد درآمد غیرفعال: فرصتی برای وامدهندگان جهت کسب سود از داراییهای راکد.
- شمول مالی: دسترسی به تسهیلات برای افرادی که به خدمات بانکداری سنتی دسترسی ندارند.
مخاطرات وامدهی
در کنار مزایا، ریسکهایی نیز در این مسیر وجود دارد:
- نوسانات بازار: تغییرات شدید قیمت رمزارزها و توکنها که میتواند هر دو طرف را تحت تاثیر قرار دهد.
- خطر لیکویید شدن 6: کاهش شدید ارزش وثیقه که منجر به ضبط دارایی توسط سیستم میشود.
- آسیبپذیری قراردادهای هوشمند: وجود باگ یا رخنه امنیتی در کدهای برنامه که ممکن است منجر به از دست رفتن سرمایه شود.
- ابهامات قانونی: وضعیت حقوقی این نوع فعالیتها در بسیاری از کشورها هنوز به وضوح تبیین نشده است.
- نقدشوندگی پایین: دشواری در فروش سریع برخی توکنها در صورت نکول وامگیرنده.
- چالشهای ارزشگذاری: دشواری در تعیین قیمت دقیق داراییهای منحصربهفرد.
برترین بسترهای وامدهی
انافتیفای 7
این پروتکل همتابههمتا به کاربران اجازه میدهد از توکنهای خود به عنوان وثیقه استفاده کنند. این بستر از طیف گستردهای از داراییها، از جمله آثار هنری و اقلام درونبازی پشتیبانی میکند. انافتیفای از وامگیرندگان کارمزدی دریافت نمیکند، اما وامدهندگان موظف به پرداخت ۵ درصد از سود حاصله به پلتفرم هستند.
آرکید 8
یک بستر امور مالی غیرمتمرکز در شبکه اتریوم است که امکان استقراض با وثیقه توکنهای غیرمثلی را فراهم میکند. در آرکید، کاربران میتوانند داراییهای خود را فهرست کرده یا آنها را در یک خزانه 9 برای استقراض سریع سپردهگذاری کنند. این پلتفرم از توکنهای استانداردی نظیر دبلیواتر 10، یواسدیسی 11، تتر 12، دای 13 و ایپ 14 پشتیبانی میکند.
جمعبندی
وامدهی بر پایه توکنهای غیرمثلی، پیشرفتی نویدبخش در حوزه امور مالی غیرمتمرکز است که نقدینگی را برای دارندگان این داراییها به ارمغان میآورد. با تکامل این بازار، انتظار میرود مدلهای ارزشگذاری پیشرفتهتر و محصولات مالی متنوعتری پدید آیند. با این حال، متقاضیان باید پیش از ورود، مخاطرات را به دقت ارزیابی کرده و تنها از بسترهای معتبر استفاده نمایند.
پرسشهای متداول
چگونه میتوان بر پایه توکن غیرمثلی وام گرفت؟ باید بستری را انتخاب کنید که این نوع وثیقه را میپذیرد. پس از فهرست کردن دارایی و توافق بر سر شرایط، توکن در یک قرارداد هوشمند قفل شده و مبلغ وام واریز میشود. پس از تسویه حساب، دارایی آزاد میگردد.
آیا امکان تبدیل مستقیم این توکنها به پول نقد وجود دارد؟ این توکنها مستقیماً به عنوان پول نقد قابل برداشت نیستند. برای دسترسی به نقدینگی، یا باید آنها را در بازارهای ثانویه به فروش رساند و یا از روشهایی مانند وثیقهگذاری یا اجاره دادن استفاده کرد.
تقسیمبندی توکنهای غیرمثلی چه سودی برای وامدهندگان دارد؟ این فرآیند که شامل خرد کردن یک توکن به قطعات کوچکتر است، موجب افزایش نقدشوندگی، کاهش آستانه ورود برای سرمایهگذاران خرد و تنوعبخشی به سبد داراییها میشود.
بسترهای وامدهی چگونه عمل میکنند؟ این فرآیند شامل مراحلی همچون اتصال کیفپول، فهرست کردن وثیقه، انطباق درخواستها توسط الگوریتمها یا وامدهندگان، ایجاد قرارداد هوشمند، انتقال وجه و در نهایت بازپرداخت و آزادسازی وثیقه است.